12 przykazań logopedycznych
1. Narządy mowy dziecka kształtują się i zaczynają funkcjonować już w życiu płodowym. Są one ogromnie wrażliwe na wszystkie bodźce fizyczne i chemiczne, zarówno sprzyjające jak i szkodliwe.
2. Mowa otoczenia powinna być poprawna. Do dziecka trzeba mówić wolno, dokładnie i wyraźnie, trzeba zaniechać sztucznego spieszczania i używania tzw. języka dziecięcego.
3. Dziecko powinno reagować na aktywność uczuciową i słowną otoczenia. Z początku jest to uśmiech, ruch rączki, przegięcie ciała. Niedługo nastąpią reakcje głosowe. Gdy ich brak, trzeba koniecznie zbadać słuch dziecka, gdyż może on być osłabiony.
4. Absolutnie nie wolno krępować dziecka w reagowaniu na aktywność otoczenia.
5. Jeśli dziecko ma nieprawidłową budowę narządów mowy (rozszczep warg, dziąseł, podniebienia, zniekształcenia w układzie szczęk, uzębienia itp.), powinno się bezwzględnie pójść z nim do lekarza specjalisty: chirurga plastyka, ortodonty.
6. Dziecko leworęczne należy otoczyć specjalną opieką. W okresie kształtowania się mowy nie wolno zmuszać go do posługiwania się prawą ręką, gdyż mogą wystąpić zaburzenia mowy.
7. Kiedy dziecko samo zaczyna coraz więcej mówić nie wolno tej skłonności gasić np. obojętnością lub cierpką uwagą, bo wówczas dziecko zamyka się w sobie, staje się nieufne.
8. Nie należy hamować żywiołowego pędu do mowy, trzeba wykorzystać ogromny ładunek uczuciowy, jaki dziecko wkłada w mowę.
9. Należy pilnie baczyć czy kształtowanie się mowy dziecka przebiega zgodnie z normą.
10. Od momentu zdobycia przez dziecko umiejętności mówienia zdaniami nie wolno bezustannie przeszkadzać mu przez ciągłe poprawianie i zmuszanie do poprawnego powtarzania, gdyż dziecko nabawi się kompleksu niższej wartości, straci zaufanie do otoczenia, przestanie mówić.
11. Dziecko trzyletnie monologuje, ale chce też rozmawiać z otoczeniem, zadaje mnóstwo pytań i przepada za opowiadaniami. Nie wolno lekceważyć tych faktów, gdyż pomaga to dziecku w wysławianiu się, w umiejętności wyrażania swych myśli i uczuć.
12. Jeśli mimo wszystko nie udało się zapobiec powstaniu defektów mowy, nie wolno opuszczać rąk. Coraz liczniejsze poradnie logopedyczne są w stanie pomóc dziecku, o ile rodzice i wychowawcy będą z nimi jak najściślej współpracować.
Opracowała:
Małgorzata Trzebiatowska,
logopeda, surdotyflopedagog
( za: Leon Kaczmarek)
Jak uniknąć pułapek związanych z Internetem?
WYOBRAŹ sobie, że jesteś w największej bibliotece świata. Otaczają cię książki, gazety, katalogi, zdjęcia i rozmaite nagrania — niemal na każdy temat. Na wyciągnięcie ręki masz wszelkie najświeższe informacje, a także mnóstwo literatury z dawnych stuleci.
Łatwy dostęp do takiego zasobu wiadomości zapewnia Internet. Dzięki niemu osoba korzystająca z komputera może wymieniać informacje z komputerami i ich użytkownikami znajdującymi się w dowolnym miejscu na ziemi. Internauci mogą sprzedawać, kupować, przeprowadzać operacje bankowe, rozmawiać, słuchać najnowszych nagrań muzycznych, a wszystko to w zaciszu własnego domu.
Sieć ta, właściwie użytkowana, może być źródłem przydatnych informacji o pogodzie, podróżach i innych zagadnieniach.
Chociaż Internet bywa przydatny, można go też przyrównać do biblioteki bez bibliotekarzy czy innych obserwatorów. Żeglujesz po nim ze świadomością, że wokół nie ma nikogo. Ale jest to jedno z największych zagrożeń związanych z użytkowaniem sieci. Dlaczego? Ponieważ niezliczone strony prezentują materiał zepsuty pod względem moralnym i nieodpowiedni dla wielu użytkowników, szczególnie dzieci. Ponieważ ludzie są z natury ciekawi, to odwiedzają strony, których nie powinni. Dotyczy to w szczególności najmłodszych użytkowników komputerów.
Środki ostrożności
Postaraj się:
Surfowanie po Internecie, tak jak prowadzenie samochodu, wymaga dobrego osądu — a nie tylko umiejętności technicznych. Najważniejsze jest więc to, byś zapewnił dziecku dobre przewodnictwo. Jak zauważyła specjalistka w dziedzinie bezpieczeństwa w Internecie, „dzieci wiedzą więcej o technice, rodzice wiedzą więcej o życiu”.
Internet nie jest twoim wrogiem. Problemy wynikają raczej z niewłaściwego korzystania z tego narzędzia.
Łatwy dostęp do takiego zasobu wiadomości zapewnia Internet. Dzięki niemu osoba korzystająca z komputera może wymieniać informacje z komputerami i ich użytkownikami znajdującymi się w dowolnym miejscu na ziemi. Internauci mogą sprzedawać, kupować, przeprowadzać operacje bankowe, rozmawiać, słuchać najnowszych nagrań muzycznych, a wszystko to w zaciszu własnego domu.
Sieć ta, właściwie użytkowana, może być źródłem przydatnych informacji o pogodzie, podróżach i innych zagadnieniach.
Chociaż Internet bywa przydatny, można go też przyrównać do biblioteki bez bibliotekarzy czy innych obserwatorów. Żeglujesz po nim ze świadomością, że wokół nie ma nikogo. Ale jest to jedno z największych zagrożeń związanych z użytkowaniem sieci. Dlaczego? Ponieważ niezliczone strony prezentują materiał zepsuty pod względem moralnym i nieodpowiedni dla wielu użytkowników, szczególnie dzieci. Ponieważ ludzie są z natury ciekawi, to odwiedzają strony, których nie powinni. Dotyczy to w szczególności najmłodszych użytkowników komputerów.
Środki ostrożności
Postaraj się:
- ustawić komputer w takim miejscu w domu, aby był widoczny dla wszystkich, żeby rodzice mogli łatwo zobaczyć, co jest na ekranie
- ustalić wcześniej limit czasowy i nastawić na odpowiednią godzinę budzik. „Działaj planowo; sprecyzuj, czego szukasz, i trzymaj się tego — bez względu na to, jak interesująco wygląda inny materiał”
- wyjaśnić, dzieciom, jak mogą korzystać z Internetu w bezpieczny sposób. Istnieje mnóstwo stron pornograficznych, a także czatów i różnych serwisów społecznościowych, na których pedofile wyszukują i uwodzą dzieci.
- uczulić dzieci, że bez pozwolenia rodziców, nigdy nie powinny udzielać informacji na swój temat komuś poznanemu w Internecie ani umawiać się z kimś takim na spotkanie
Surfowanie po Internecie, tak jak prowadzenie samochodu, wymaga dobrego osądu — a nie tylko umiejętności technicznych. Najważniejsze jest więc to, byś zapewnił dziecku dobre przewodnictwo. Jak zauważyła specjalistka w dziedzinie bezpieczeństwa w Internecie, „dzieci wiedzą więcej o technice, rodzice wiedzą więcej o życiu”.
Internet nie jest twoim wrogiem. Problemy wynikają raczej z niewłaściwego korzystania z tego narzędzia.
Rola zabawy i zabawek
„Zabawa to naturalny przejaw aktywności dziecka. Dostarcza mu mnóstwa sposobności do nauki i rozwijania się pod względem fizycznym, umysłowym oraz społecznym. Jeśli uznać, że zabawa jest pracą dzieci, to zabawki są ich narzędziami; odpowiednio dobrane narzędzia pomagają im dobrze tę pracę wykonać”
Zabawki cieszą się popularnością głównie dlatego, że wnoszą w życie radość. Pełnią też niebagatelną rolę w rozwoju dziecka. Gdy na przykład bawi się ono wózkiem, wyrabia w sobie sprawność motoryczną. Skacząc na skakance, doskonali koordynację ruchów. Gdy staje na jednej nodze, chcąc kopnąć piłkę, lub jedzie na rowerze, uczy się zachowywać równowagę. A kiedy buduje domki z klocków albo maluje obrazki, ćwiczy umiejętność wykonywania czynności wymagających precyzji.
A co z intelektem dziecka? Korzystny wpływ na rozwój umiejętności językowych wywiera powtarzanie rymowanek i śpiewanie — elementy często towarzyszące skakaniu przez skakankę czy zabawie w berka. Na procesy myślowe i zdolności twórcze stymulująco oddziałuje budowanie konstrukcji z klocków, stosowanie się do zasad jakiejś gry, układanie puzzli, odgrywanie scenek lub występowanie w przedstawieniach kostiumowych. To samo można powiedzieć o muzykowaniu, zajęciach plastycznych czy uprawianiu jakiegoś innego hobby.
Bardzo ważny jest także wpływ zabawy na społeczne zachowania dzieci. Chodzi o umiejętność obcowania z ludźmi, rozwijaną na przykład podczas gier zespołowych,
Dlaczego nie wszystkie zabawki są dobre
„Dzisiejsze zabawki kreują wizję świata pełnego przemocy i bezprawia” — zauważono w londyńskim dzienniku. Opinia ta nie odnosi się do każdej zabawki, coraz mniej jest jednak zabawek tradycyjnych, a coraz więcej „groteskowych, muskularnych postaci (...) uosabiających agresję” — alarmuje meksykańska gazeta. Dużo oferowanych na rynku zabawek sprzyja upowszechnianiu się ideologii dominacji, opartej na przemocy, agresji, narzucaniu władzy, wymuszaniu uległości oraz zastraszaniu.
Według opinii amerykańskich psychologów szkolnych bawienie się zabawkami propagującymi przemoc „może wywierać ujemny wpływ na rozwój dziecka i jego zdolność uczenia się, jak również mieć wiele innych negatywnych następstw”. Z badań wynika, że brutalne gry komputerowe mogą się przyczyniać do agresywnych zachowań i łamania prawa. Dlatego każdy dorosły sprawujący opiekę nad dzieckiem powinien się głęboko zastanowić nad wyborem odpowiednich zabawek w tym także gier komputerowych.
Cechy dobrej zabawki
● bezpieczna i dostosowana do wieku dziecka oraz jego rozwoju umysłowego i fizycznego
● dobrze wykonana i trwała (dzieci lubią rozkładać wszystko na części)
● interesująca, przykuwa uwagę
● rozwija inwencję twórczą, pobudza wyobraźnię
● niedroga
● nietoksyczna
Jak uniknąć zagrożeń
● zabawki przeznaczone dla starszych dzieci trzymaj poza zasięgiem młodszych
● czytaj (w miarę możliwości z dzieckiem) wszelkie wskazówki producenta oraz instrukcje załączone z myślą o bezpiecznym użytkowaniu
● wytłumacz dziecku i jego kolegom, jakie jest przeznaczenie danej zabawki i gdzie ją chować po zabawie
● nie kupuj zabawek wytwarzających hałas o natężeniu szkodliwym dla zdrowia
● od czasu do czasu przejrzyj zabawki. Uszkodzone trzeba zreperować lub wyrzucić
● zabawki stwarzające zagrożenie, na przykład służące do trafiania w cel, o ostrych krawędziach oraz podłączane do prądu, mogą być udostępniane tylko starszym dzieciom pod nadzorem osób dorosłych
● maluchowi nie dawaj zabawek złożonych z części tak drobnych, że którąś mógłby połknąć
Zabawki cieszą się popularnością głównie dlatego, że wnoszą w życie radość. Pełnią też niebagatelną rolę w rozwoju dziecka. Gdy na przykład bawi się ono wózkiem, wyrabia w sobie sprawność motoryczną. Skacząc na skakance, doskonali koordynację ruchów. Gdy staje na jednej nodze, chcąc kopnąć piłkę, lub jedzie na rowerze, uczy się zachowywać równowagę. A kiedy buduje domki z klocków albo maluje obrazki, ćwiczy umiejętność wykonywania czynności wymagających precyzji.
A co z intelektem dziecka? Korzystny wpływ na rozwój umiejętności językowych wywiera powtarzanie rymowanek i śpiewanie — elementy często towarzyszące skakaniu przez skakankę czy zabawie w berka. Na procesy myślowe i zdolności twórcze stymulująco oddziałuje budowanie konstrukcji z klocków, stosowanie się do zasad jakiejś gry, układanie puzzli, odgrywanie scenek lub występowanie w przedstawieniach kostiumowych. To samo można powiedzieć o muzykowaniu, zajęciach plastycznych czy uprawianiu jakiegoś innego hobby.
Bardzo ważny jest także wpływ zabawy na społeczne zachowania dzieci. Chodzi o umiejętność obcowania z ludźmi, rozwijaną na przykład podczas gier zespołowych,
Dlaczego nie wszystkie zabawki są dobre
„Dzisiejsze zabawki kreują wizję świata pełnego przemocy i bezprawia” — zauważono w londyńskim dzienniku. Opinia ta nie odnosi się do każdej zabawki, coraz mniej jest jednak zabawek tradycyjnych, a coraz więcej „groteskowych, muskularnych postaci (...) uosabiających agresję” — alarmuje meksykańska gazeta. Dużo oferowanych na rynku zabawek sprzyja upowszechnianiu się ideologii dominacji, opartej na przemocy, agresji, narzucaniu władzy, wymuszaniu uległości oraz zastraszaniu.
Według opinii amerykańskich psychologów szkolnych bawienie się zabawkami propagującymi przemoc „może wywierać ujemny wpływ na rozwój dziecka i jego zdolność uczenia się, jak również mieć wiele innych negatywnych następstw”. Z badań wynika, że brutalne gry komputerowe mogą się przyczyniać do agresywnych zachowań i łamania prawa. Dlatego każdy dorosły sprawujący opiekę nad dzieckiem powinien się głęboko zastanowić nad wyborem odpowiednich zabawek w tym także gier komputerowych.
Cechy dobrej zabawki
● bezpieczna i dostosowana do wieku dziecka oraz jego rozwoju umysłowego i fizycznego
● dobrze wykonana i trwała (dzieci lubią rozkładać wszystko na części)
● interesująca, przykuwa uwagę
● rozwija inwencję twórczą, pobudza wyobraźnię
● niedroga
● nietoksyczna
Jak uniknąć zagrożeń
● zabawki przeznaczone dla starszych dzieci trzymaj poza zasięgiem młodszych
● czytaj (w miarę możliwości z dzieckiem) wszelkie wskazówki producenta oraz instrukcje załączone z myślą o bezpiecznym użytkowaniu
● wytłumacz dziecku i jego kolegom, jakie jest przeznaczenie danej zabawki i gdzie ją chować po zabawie
● nie kupuj zabawek wytwarzających hałas o natężeniu szkodliwym dla zdrowia
● od czasu do czasu przejrzyj zabawki. Uszkodzone trzeba zreperować lub wyrzucić
● zabawki stwarzające zagrożenie, na przykład służące do trafiania w cel, o ostrych krawędziach oraz podłączane do prądu, mogą być udostępniane tylko starszym dzieciom pod nadzorem osób dorosłych
● maluchowi nie dawaj zabawek złożonych z części tak drobnych, że którąś mógłby połknąć